Mitä on ”woke” esperantoksi?
Joitakin vuosia sitten tuli muotiin Yhdysvaltain afroamerikkalaisten keskuudesta peräisin oleva sana woke. Sana on väännös englannin heräämistä tarkoittavan verbin partisiippimuodosta awake, ja kirjaimellisesti se tarkoittaa ”herännyttä” tai ”hereillä olevaa”, mutta muotisanana sillä tarkoitetaan valveutuneisuutta tai yhteiskunnallista tiedostamista. Valveutuneisuuden merkityksessä sanaa on käytetty Yhdysvalloissa jo 1930-luvulta lähtien. Tällöin wokella on kuitenkin viitattu rotuongelman (racismo) ja siihen liittyvän…
Juha MetsäkallasMikä ihmeen International Terminological Key?
Kirjoitin aiemmin kirjailijanimellä Manuel Halvelik (1925–2016) tunnetun alankomaalaisen tähti- ja kielitieteilijän sekä esperantistin sosiolektisestä kolmikosta, jolla tarkoitetaan hänen luomia kolmea sosiaalista esperanton murretta. Tuon kolmikon lisäksi hän toki teki muutakin, esimerkiksi kirjoitti pari tähtitieteellistä teosta painovoimasta ja kvasaareista. Hän laati vuonna 1980 teoksen hollannin kielen oikeinkirjoituksen uudistamiseksi, mutten tiedä, mitä osia siitä otettiin mukaan vuosien…
La televidaĵo Mirages
omaĝo al Kaija Saariaho
Mirages estas eksperimenta televidaĵo, kiu bazas sur verkoj de Kaija Saariaho (1952–2023). La televidaĵo havis sian premieron en januaro 2024 en kanalo de la Finnlanda nacia elsenda kompanio Yle. Mirages konsistas el tri partoj, Instants, Interplay kaj Infinity.
MONATO-lehti
Hei! Olen ollut 20-30 vuotta Monaton avustaja tittelillä Korespondantino de Finnlando Monato-lehdessä Heinäkuun 2024 numerossa ilmestyy viimeinen juttuni hyvinkääläisestä taidemaalarista Yrjö Saarisesta. Olen myös pitänyt luentoja hänestä ulkomailla esperantoksi. Ystäväni A. Salomatov. Monaton Arto-osaston toimittaja, auttoi minua lyhentämällä luennon Monatoa varten. Jos kiinnostaa, niin pyydä mimulta heinäkuun Monato liitteenä. Toivoisin että joku toinen suomalainen nyt…
Raita PyhäläMiten ilmaista vuosisadat ja -kymmenet?
Törmäsin eräässä tekstissä ilmaisuun la 1950-a jardeko, joka siinä yhteydessä täytyi tarkoittaa 1950-lukua. Jäin kuitenkin miettimään, onko tuo esperantonkielinen ilmaisu oikein tai mihin se oikeastaan viittaa. Aloitan kuitenkin suomen kielestä. Ilmaisut 1900-luku ja 1990-luku ovat yksiselitteisiä: vuosisata vastaavasti vuosikymmen. Samoin vuosituhatluvun vaihduttua sellaiset nimitykset kuin 2100-luku ja 2020-luku ovat selviä. Mutta mitä tarkoittaa 2000-luku? Englannissa…
La ludo ”Undercut”
reguloj kaj analizo de la ludo
Du junaj usonaj matematikistoj, Douglas Hofstadter kaj Robert Boeninger, vojaĝis en Ŭest-Germanio 1962. Por kontraŭbatali enuadon dum longa busvojaĝo ili kreis ludon, kiun oni povas ludi per siaj fingroj. Ili nomis la ludon Undercut, verŝajne tial ke la kerna ideo en la ludo estas montri unu fingron malpli, ol la alia montras.
Kion oni surmetas sub la jakon por varmo?
En la Esperanta diskutejo en Discord iu demandis pri la nomo de vestaĵo, kiun ri surmetas sur la T-ĉemizon kaj sub la jakon por varmo. En la alkroĉita foto tie la demandanto portas la vestaĵon, kiu angle nomiĝas hoodie, finne huppari. Mi scias, ke oni nomas vestaĵojn diverse en diversaj landoj, kaj ĉi tial mi ekinteresiĝis pri la temo. Jen kion mi trovis.
Antisimetria kaj asimetria rilatoj
kompleta fuŝaĵo pri terminoj
En diskuto en la retejo Discord iu demandis, ĉu la terminoj en Vikipediaj artikoloj kun titoloj Antisimetria rilato kaj Kontraŭsimetria rilato estas ĝustaj. Mi studis la aferon kaj ŝajnas, ke kelkaj terminoj en la artikoloj estas malbone elektitaj kaj entute oni fuŝis la aferon en Esperanto. Difinoj Lasu min komenci per la difinoj de du…
Paskaj bakaĵoj
Ekzistas pluraj, pli malpli samspecaj paskaj bakaĵoj aparte en Mez-Orienta Eŭropo, sed ankaŭ en aliaj eŭropaj landoj. Jen mi rakontas pri tri verŝajne plej konataj paskaj bakaĵoj en Finnlando, en kiu oni havas siajn proprajn variantojn el ili. паска El Ukrainio devenas bakaĵo kun la nomo паска (pli en la finnalingva Vikipedia artikolo), kies origino…
Pashao
paska frandaĵo
En Finnlando multaj festoj havas apartajn, specialajn manĝaĵojn, kiujn oni preparas por kaj manĝas nur dum tiuj festoj. Unu el tiaj festoj estas Pasko, kaj depende, el kiu parto de la lando vi devenas, la paskaj manĝaĵoj povas varii. la frandaĵo En ĉi tiu artikolo mi donos recepton por unu paska manĝaĵo, kiu estas origine…